Nieprzypadkowo Muzeum Wycinanki powstało w Mirkowie, w pobliżu kolebki wycinanki, czyli dawnej fabryki papieru. W połowie XIX wieku, niemal wyłącznie na terenie Mazowsza i jego najbliższego pogranicza, rozwinął się szczególnie oryginalny typ wycinanki. Jej powstanie było związane z rozwojem papiernictwa, szczególnie z rozkwitem fabryki papieru w Jeziornie, której początki istnienia sięgają 1760 roku.

W 1838 roku fabryka, w której do tej pory produkowano głównie papier czerpany, jako pierwsza w kraju sprowadziła z Londynu maszyny parowe do wyrobu papieru cienkiego, nawijanego na walec, zwanego „papierem bez końca”, który wkrótce zaczęła barwić i glansować. Do produkcji papieru potrzebna była celuloza, pozyskiwana ze szmat. Fabryka skupowała je we wsiach na prawym brzegu Wisły lub wymieniała za kolorowy, glansowany papier, który, jak się okazało, doskonale nadawał się do tworzenia wycinankowych ozdób chłopskich chat.